Platforma cro.pl© Chorwacja online™ - podróżuj z nami po całym świecie! Odkryj Chorwację i nie tylko na forum obecnych i przyszłych Cromaniaków ツ

ViP 2019 - czyli niezły Gulasz :)

Nasze relacje z wyjazdów do Chorwacji. Chcesz poczytać, jak inni spędzili urlop w Chorwacji? Zaglądnij tutaj!
[Nie ma tutaj miejsca na reklamy. Molim, ovdje nije mjesto za reklame. Please do not advertise.]
piotrf
Weteran
Avatar użytkownika
Posty: 18262
Dołączył(a): 26.07.2009

Nieprzeczytany postnapisał(a) piotrf » 21.04.2020 20:19

maslinka napisał(a):
Katerina napisał(a):Pomorskie zaprasza 8)

Ja się nie boję :D


Mam tak samo :D Pracuję , więc nie ma nudy , za to jest tęsknota do podróży i spotkań z ludźmi z poza zakładu pracy . . .
Kasiu , kusząca propozycja :smo:

maslinka napisał(a):Kasiu, ja ciągle czekam na ten obiecany kilka dni temu odcinek :mrgreen:


Wszyscy czekają :mrgreen:


Pozdrawiam
Piotr
Użytkownik usunięty

Nieprzeczytany postnapisał(a) Użytkownik usunięty » 23.04.2020 19:16

Katerina napisał(a):Jakieś cromaniackie spotkanie przy zachowaniu social distancing i z toastem przez zamek błyskawiczny w maseczce :?: :mrgreen: Pomorskie zaprasza 8)

Zaproszenie przyjęte :D
Tylko czekam na odblokowanie i czym prędzej
melduję się nad naszym morzem :coool: :hearts:


piotrf napisał(a):
maslinka napisał(a):Kasiu, ja ciągle czekam na ten obiecany kilka dni temu odcinek :mrgreen:


Wszyscy czekają :mrgreen:

Piotr

:D Coś mi mówi,że dziś będzie :idea: :hearts:
:papa:
Katerina
Koneser
Avatar użytkownika
Posty: 5003
Dołączył(a): 18.08.2013

Nieprzeczytany postnapisał(a) Katerina » 23.04.2020 20:20

gusia-s
gusia-s napisał(a):
boboo napisał(a):
Katerina napisał(a):bobooPo kilku godzinach na "mieście" w "dekatlonce" masz odcisk na facjacie na dwa dni :oczko_usmiech:
To zostaje mi tylko stwierdzić: chyba coś nie tak z tą maską.
Jak jesteśmy w Chorwacji, to maski mamy na sobie też parę godzin dziennie.
Jeszcze nie zauważyliśmy z Olgą na sobie (po snurkowaniu) odcisków....
A bo we wodzie to inaczej działa :mrgreen:

Zgadzam się, Jadran dobry na leczenie odcisków, ciekawe, czy wirusa też unicestwia?

boboo
Z drugiej strony, to może być bodziec do szybszego załatwianie spraw na mieście

Tym bardziej, że zbliżają się ciepłe dni , tygodnie, miesiące :roll: Dłuższy spacer w tej masce w upale może być zabójczy.


piotrf
maslinka napisał(a):

Katerina napisał(a):
Pomorskie zaprasza 8)


Ja się nie boję :D



Mam tak samo :D Pracuję , więc nie ma nudy , za to jest tęsknota do podróży i spotkań z ludźmi z poza zakładu pracy . . .
Kasiu , kusząca propozycja :smo:

maslinka napisał(a):
Kasiu, ja ciągle czekam na ten obiecany kilka dni temu odcinek :mrgreen:

Wszyscy czekają :mrgreen:


tomekwgurach
Katerina napisał(a):
Jakieś cromaniackie spotkanie przy zachowaniu social distancing i z toastem przez zamek błyskawiczny w maseczce :?: :mrgreen: Pomorskie zaprasza 8)


Zaproszenie przyjęte :D
Tylko czekam na odblokowanie i czym prędzej
melduję się nad naszym morzem :coool:


:lol: Ja też się nie boję...najazdu zamaskowanych Cromaniaków na mój region :oczko_usmiech:
Wpadajcie - to będzie impreza, jakiej nie przeżył nikt :lool: :nice:
Epepa
Cromaniak
Avatar użytkownika
Posty: 518
Dołączył(a): 29.10.2017

Nieprzeczytany postnapisał(a) Epepa » 23.04.2020 22:34

Katerina napisał(a):Wpadajcie - to będzie impreza, jakiej nie przeżył nikt :lool: :nice:

:lol: :lol: :lol:
Katerina
Koneser
Avatar użytkownika
Posty: 5003
Dołączył(a): 18.08.2013

Nieprzeczytany postnapisał(a) Katerina » 24.04.2020 02:02

Odcinek 10 - Poczuć się jak Titowy partyzant - bezcenne - cz.1


Obiecałam Małżowi, że tego dnia zrobimy sobie przerwę od Goulashu, bo go już niestrawność dopadła :wink:
Później trochę żałował tej decyzji - ale o tym...dużo później :D

Wymyśliłam wyprawę na plażę do zatoki Perna, która położona jest w pobliżu uvali Barjoška - znacie ją już z Mamma Mia II. Rok wcześniej popłynęliśmy do Barjoški statkiem (rejs wokół Visu) i zobaczyliśmy pierwszy raz w życiu delfiny na żywo.
Uvala Perna kusiła mnie od dawna, jak też "spacer" do niej po tym klifie widzianym z mojego balkonu.

IMG_20190918_093252_2.jpg


Od lat planowałam tę wyprawę, ale zawsze coś stawało na przeszkodzie...Na ogół był to upał.
Dzisiaj pogoda, jak widać na powyższym zdjęciu, wydaje się idealna - lekkie zachmurzenie, z rana rześkie powietrze. Bierzemy butelkę wody i idziemy "w góry" :wink:

Kierujemy się w pobliże hotelu "Biševo", od którego zaczyna się trasa.

Po drodze podziwiamy kamienicę z klasycznymi škure - w viskim dialekcie škure to okiennice, a okno to ponistra (od włoskiego finestra.

IMG_20190918_125351_2.jpg


Po kilku minutach marszu lekko pod górę już jesteśmy dość wysoko. Pogoda wciąż sprzyja - idzie się lekko i przyjemnie.

IMG_20190918_130313.jpg

IMG_20190918_130454.jpg


A po chwili już widać Komiżę.

IMG_20190918_130509.jpg

IMG_20190918_130915.jpg


Utwierdzamy się w przekonaniu, że jesteśmy na właściwej trasie :D

IMG_20190918_130843_1.jpg


Jakiż to "planinarski put" :roll: :lol: Toż to promenada dla turystów na klapku :wink:

IMG_20190918_130617.jpg

IMG_20190918_130929.jpg

IMG_20190918_131015.jpg


Przed nami wciąż wyspa Biševo, czyli czeka nas długa droga, zanim obejdziemy klify i zobaczymy inne widoki.
Trasa powoli robi się coraz bardziej wymagająca...

IMG_20190918_131033.jpg

IMG_20190918_131100.jpg

IMG_20190918_131446.jpg

IMG_20190918_131550.jpg


Postój na uzupełnienie płynów. Robi się parno i gorąco.

IMG_20190918_131932.jpg


Pniemy się wyżej...

IMG_20190918_132154.jpg

IMG_20190918_132244.jpg

IMG_20190918_132630.jpg


Na tym etapie spotykamy parę starszych Anglików, którzy szli kilkaset metrów przed nami i...zawrócili.

Po kilku minutach małżeństwo Francuzów w średnim wieku - wracają z wycieczki. Pytam, czy dalej będzie łatwo i czy nie będzie problemu z odnalezieniem ścieżki do Pernej (Perny?)
Kobieta patrzy na moją tunikę i Crocsy... Sama jest w pełnym rynsztunku - długie spodnie i buty do górskich wypraw.

" Wiesz, może ci nie być łatwo, ze względu na kamienie i ostre gałęzie, bo potem ścieżka robi się wąziutka i porośnięta drapiącymi roślinami" :roll:

Ok, ale mów Pani jak do tej zatoki dotarliście???

Dają nam wskazówki - podobno w pewnym momencie od głównej trasy odbija niepozorna ścieżyna w dół do plaży Perna.

Dziękujemy i idziemy dalej.

Małż odkrywa radośnie, że zapomniał wziąć telefon :roll:

Ja odkrywam, że wypiliśmy już pół butelki 1,5 litrowej wody i że bateria w telefonie ma już 50 procent, bo intensywnie robiłam zdjęcia Komiży ( jako typowa przedstawicielka swojego znaku zodiaku zrobiłam ich setki, aby potem nie móc się zdecydować, które pokazać :lol: )

IMG_20190918_133037.jpg

IMG_20190918_134209.jpg


W tym miejscu wbija się w dole klinem jakaś zatoka o niezidentyfikowanej nazwie, toteż oddalamy się do widoków i brniemy wśród gąszczy.
Ale na horyzoncie widać już Svetac...

IMG_20190918_134430.jpg


Biševo zostawiamy za sobą, ale ciągle wyłania się na zakrętach widziane z różnej perspektywy.

IMG_20190918_135201.jpg


Faktycznie, są miejsca, gdzie kolczaste i wyschnięte gałęzie i trawy boleśnie smagają po nogach, ale Crocsy na razie dają radę po ostrych kamieniach.

IMG_20190918_134843.jpg

IMG_20190918_135254_1.jpg


No i wyłaniają się dwa Barjaki (wysepki Barjaci).

IMG_20190918_135709.jpg

IMG_20190918_140133.jpg


Kłujące, drapieżne - niby niepozorne roślinki używają sobie na moich nogach, a ja zastanawiam się, czy nie przegapiliśmy zejścia do celu naszej wyprawy :( 8O

Tam w dole widać plażę, ale czy to jest Perna?

IMG_20190918_140513.jpg

IMG_20190918_140513_2.jpg


O ile na początku trasy pojawiały się wskazówki i oznakowania szlaku, tak teraz - od kilkunastu minut nie widzimy żadnych.
To co wydaje się (na czuja) zejściem w dół do plaży - kończy się manowcami :roll:

IMG_20190918_140911.jpg

IMG_20190918_141132.jpg


Brodzimy w makii i kamieni kupie, aż nagle widzimy elegancką, ubitą "szosę".

IMG_20190918_141520.jpg

IMG_20190918_141959.jpg


To mi przypomina drogę z filmu Mamma Mia II, o żesz, chyba niechcący dotarliśmy do Barjoški :roll

Na mapie zobaczycie naszą trasę i tę "wypasioną", która zaczyna się nad Komiżą - zaraz nad Serpentiną - czyli można dojechać lajtowo autem do Barjoški :) Czy aby tak lajtowo? Przetestuję to wkrótce :roll: :mrgreen:

Bez tytułu_LI (3).jpg


IMG_20190918_142242.jpg

IMG_20190918_142335.jpg


Nieźle, poszliśmy o wiele za daleko, ale skoro już tu jesteśmy :roll:

Duży ruch w uvali - zarówno wodniacki, jak i plażowy - łódki, kajaki - jedna Czeszka w zaawansowanej ciąży właśnie wysiada z takiego, dwie rodziny z dziećmi, które przyjechały samochodami po tej wygodnej drodze... Widać, że zatoczka ma wzięcie na skutek popularności musicalu :(

Bez komfortu i szczególnej przyjemności zanurzamy się na moment, by ochłonąć po wysiłku , potem suszing. Proszę o więcej słońca... Bo nadal jest wilgotno i pochmurno.

IMG_20190918_151413_2.jpg

IMG_20190918_144901.jpg


Miejsce to zdecydowanie nie ma żadnej magii - przynajmniej dzisiaj, zbieramy się po 20 minutach nie wiedząc co robić dalej...Musi być jakieś dojście alternatywne do Pernej :idea:

Kątem oka dostrzegam dwoje piechurów powracających z Rt. Barjaci - skupiska wyrzutni rakiet (pokażę w osobnym odcinku)- wyglądają na zorientowanych w terenie, więc podbiegam i pytam, czy wiedzą jak dotrzeć do Pernej...

Anglicy, dość młodzi ludzie, mówią:

"To proste, idziesz tędy..., aż zobaczysz studnię (well), a potem sama droga prowadzi wzdłuż brzegu."

Bez żalu żegnamy Barjoškę i szukamy studni :)

IMG_20190918_152528.jpg

IMG_20190918_152628.jpg


Jest i ona, rzeczona well :D
Anglik nie wiedział, że w dialekcie viskim taka studnia nazywa się gustirna :D

IMG_20190918_152628_2.jpg

IMG_20190918_152838.jpg


Takie budowle do zbierania deszczówki są w jakiś sposób podobne w całej Dalmacji, ale nazwa "gustirna" wydaje się być endemiczna dla Visu.

Fajne odkrycie :)

Idziemy dalej, jak Anglik pouczył :D

IMG_20190918_153136.jpg

IMG_20190918_153400.jpg


Moje nogi czują się jak poszatkowane na tarce do warzyw, ale co tam, jest cel :D

I droga do celu piękna :)

IMG_20190918_153425.jpg

IMG_20190918_153443.jpg

IMG_20190918_153446.jpg

IMG_20190918_153454.jpg


Małż karczuje krzaczory a ja kroczę jak ...?? Kurczę, przecież nie jak kaczor :oczko_usmiech:
Ktoś zna nazwę ptaka, który wysoko podnosi nogi i i ma w nazwie "cz" :wink:

IMG_20190918_153641_1.jpg
Ostatnio edytowano 24.04.2020 04:00 przez Katerina, łącznie edytowano 1 raz
Katerina
Koneser
Avatar użytkownika
Posty: 5003
Dołączył(a): 18.08.2013

Nieprzeczytany postnapisał(a) Katerina » 24.04.2020 02:06

Powoli ją widać :D Tętno może by i skoczyło, gdyby nie to, że ono nie ma siły po przeprawie po" górach" :lol:

IMG_20190918_153832.jpg

IMG_20190918_153908.jpg

IMG_20190918_153952.jpg


Małż zdobywca :wink: Był pierwszy :oczko_usmiech:

IMG_20190918_154117.jpg


Warto było, prawda? 8)



Tym razem też nerwowa kąpiel w Jadranie, bo niedługo zacznie się ściemniać 8O

Jeszcze tu wrócimy - misja zrealizowana z sukcesem :D

Ale jak wrócić do domu :?: Z powrotem do Barjoški i tą samą drogą do Komiży? 8O
Nieee, nie lubię się powtarzać, poza tym nie będzie lekko w tych trawach :lol:

Desperacko rzucamy się na plan B.

Postaramy się znaleźć drogę pod górę - do szlaku - tę, którą przeoczyliśmy idąc tutaj :nice:

Tak więc opuszczamy plażę z drugiej strony - może to tu zaczyna się trasa z Pernej do tej łagodnej spacerowej trasy, która wiodła z Komiży do miejsca, w którym się zgubiliśmy :?:

IMG_20190918_161307_2.jpg

IMG_20190918_161643.jpg


C.d. nastąpi :papa:
boboo
Cromaniak
Avatar użytkownika
Posty: 4907
Dołączył(a): 06.08.2014

Nieprzeczytany postnapisał(a) boboo » 24.04.2020 05:17

Katerina napisał(a):Ktoś zna nazwę ptaka, który wysoko podnosi nogi i i ma w nazwie "cz" :wink:
Czyżby Flaming? Też ma różowe wdzianko :lol:
maslinka
Weteran
Avatar użytkownika
Posty: 14779
Dołączył(a): 02.08.2008

Nieprzeczytany postnapisał(a) maslinka » 24.04.2020 11:31

Warto było czekać! Dwa odcinki i kolejne mrożące krew w żyłach Przygody ;)

Katerina napisał(a):
Małż odkrywa radośnie, że zapomniał wziąć telefon :roll:

Ja odkrywam, że wypiliśmy już pół butelki 1,5 litrowej wody i że bateria w telefonie ma już 50 procent, bo intensywnie robiłam zdjęcia Komiży ( jako typowa przedstawicielka swojego znaku zodiaku zrobiłam ich setki, aby potem nie móc się zdecydować, które pokazać :lol: )

Tu już zaczęłam rechotać ;) i zastanawiać się, co jeszcze się Wam przytrafi...

Z Wagami to prawda ;)

Katerina napisał(a):Jest i ona, rzeczona well :D
Anglik nie wiedział, że w dialekcie viskim taka studnia nazywa się gustirna :D

Well... Anglik mógł nie wiedzieć ;)

Katerina napisał(a):Małż karczuje krzaczory a ja kroczę jak ...?? Kurczę, przecież nie jak kaczor :oczko_usmiech:

Piękna instrumentacja głoskowa Ci wyszła :D

Wrażenia zależą od tak wielu czynników... Nam bardziej podobała się Barjoška. Perną odwiedziliśmy po drodze i nie było efektu "wow". Marudziłam, że kamulce były za duże i przez to niewygodne do leżenia ;) No i jeszcze osy uprzykrzały nam tam życie.

Barjoška zachwyciła nas widokami i.... spokojem. Ale to było w innej erze, tej przed Mamma Mia :?

Teraz jestem ciekawa drogi powrotnej i mam nadzieję, że nie każesz nam na nią długo czekać :smo:
CROberto
Cromaniak
Avatar użytkownika
Posty: 4898
Dołączył(a): 03.02.2012

Nieprzeczytany postnapisał(a) CROberto » 24.04.2020 15:25

Taki dzień to jest to,co najbardziej lubię.... 8)
Dreptania sporo :D - oczy można nacieszyć,zgubić się i na końcu wykąpać w pięknym miejscu... :hearts:

Btw.
To kiedy, ten Bal Maskowy ? :D :mrgreen:
gusia-s
Koneser
Avatar użytkownika
Posty: 5861
Dołączył(a): 15.01.2013

Nieprzeczytany postnapisał(a) gusia-s » 24.04.2020 18:04

Ale suuuper, aż dziw, że dopiero pierwszy raz wybraliście się na włóczęgę tym szlakiem. Widoki po drodze takie jak lubię i ta plaża :hearts:
Jestem ciekawa jak wybrniecie z tej matni ;)
Telefon pewnie na wyczerpaniu to i pomocy nie będzie jak wezwać a wieczór tuż tuż 8)
pomorzanka zachodnia
Cromaniak
Avatar użytkownika
Posty: 1451
Dołączył(a): 18.08.2017

Nieprzeczytany postnapisał(a) pomorzanka zachodnia » 26.04.2020 11:19

Katerina napisał(a):
:lol: Ja też się nie boję...najazdu zamaskowanych Cromaniaków na mój region :oczko_usmiech:
Wpadajcie - to będzie impreza, jakiej nie przeżył nikt :lool: :nice:


Jak tylko będzie można to bardzo chętnie :wink: . To ja będę w chustce, bo w masce się duszę :roll: .

Prześledziłam ostatnie odcinki, mając w pamięci przygodę w makii :wink: . Ale tym razem dobrze się skończy?

Ktoś zna nazwę ptaka, który wysoko podnosi nogi i i ma w nazwie "cz"
:?: Czyżby czapla :?:
Katerina
Koneser
Avatar użytkownika
Posty: 5003
Dołączył(a): 18.08.2013

Nieprzeczytany postnapisał(a) Katerina » 26.04.2020 17:31

maslinka
Tu już zaczęłam rechotać ;) i zastanawiać się, co jeszcze się Wam przytrafi...

pomorzanka zachodnia
Prześledziłam ostatnie odcinki, mając w pamięci przygodę w makii :wink: . Ale tym razem dobrze się skończy?

Będzie i makia i matnia :wink: :roll:
gusia-s
Jestem ciekawa jak wybrniecie z tej matni ;)
Telefon pewnie na wyczerpaniu to i pomocy nie będzie jak wezwać a wieczór tuż tuż

Był plan, żeby ostatnim rzutem na taśmę - czyli zanim zniknie ostatnia kreska baterii - zadzwonić po wsparcie, ale moje poczucie obciachu wzięło górę i postanowiłam wybrnąć sama :oczko_usmiech:


maslinka
Well... Anglik mógł nie wiedzieć

:lol: No, pewnie, bo i skąd :wink: Założę się, że nie czytał Senko Karuzy :)
Katerina napisał(a):
Małż karczuje krzaczory a ja kroczę jak ...?? Kurczę, przecież nie jak kaczor :oczko_usmiech:


Piękna instrumentacja głoskowa Ci wyszła

Miałam nadzieję, że Ci się spodoba :D
Nam bardziej podobała się Barjoška. Perną odwiedziliśmy po drodze i nie było efektu "wow". Marudziłam, że kamulce były za duże i przez to niewygodne do leżenia ;) No i jeszcze osy uprzykrzały nam tam życie.

Ani w trasie, ani na Pernej nie było ani jednej osy 8O Za to jeżowców w pip :x


gusia-s
Ale suuuper, aż dziw, że dopiero pierwszy raz wybraliście się na włóczęgę tym szlakiem. Widoki po drodze takie jak lubię i ta plaża :hearts:

CROberto
Taki dzień to jest to,co najbardziej lubię.... 8)
Dreptania sporo :D - oczy można nacieszyć,zgubić się i na końcu wykąpać w pięknym miejscu...

Tak, ja też uwielbiam takie trasy, a że pierwszy raz po 5 latach się udało? :roll: Też się dziwię dlaczego tak późno. Jak też, co takiego potrafi człowieka tak otumanić, że nie bierze w trasę telefonu, bądź bierze średnio naładowany :oczko_usmiech:


CROberto
Btw.
To kiedy, ten Bal Maskowy ? :D

pomorzanka zachodnia
Katerina napisał(a):

:lol: Ja też się nie boję...najazdu zamaskowanych Cromaniaków na mój region :oczko_usmiech:
Wpadajcie - to będzie impreza, jakiej nie przeżył nikt :lool: :nice:



Jak tylko będzie można to bardzo chętnie :wink: . To ja będę w chustce, bo w masce się duszę :roll: .

Słuchajcie, to może być niezły pomysł - niezapomniane spotkanie cromaniackie :lool: Każdy wpada na plażę z własnym prowiantem, plaża duża, why not?
Ja już nawet mam rynsztunek na bal maskowy :lool:

DSCF0363.JPG

IMG_20180820_135052.jpg


Magiczna maska ibisa i krynolina, która zapewni co najmniej metr odległości od rozmówcy :mrgreen:


boboo
Katerina napisał(a):
Ktoś zna nazwę ptaka, który wysoko podnosi nogi i i ma w nazwie "cz" :wink:

Czyżby Flaming? Też ma różowe wdzianko

pomorzanka zachodnia
:?: Czyżby czapla

Sorry, Bogdanie, Kamila wygrała :wink: Fant do odebrania na balu maskowym :D :smo:
boboo
Cromaniak
Avatar użytkownika
Posty: 4907
Dołączył(a): 06.08.2014

Nieprzeczytany postnapisał(a) boboo » 26.04.2020 17:37

Tutaj przegrać, to jak wygrać :wink:
pomorzanka zachodnia
Cromaniak
Avatar użytkownika
Posty: 1451
Dołączył(a): 18.08.2017

Nieprzeczytany postnapisał(a) pomorzanka zachodnia » 26.04.2020 18:17

Katerina napisał(a):
Magiczna maska ibisa i krynolina, która zapewni co najmniej metr odległości od rozmówcy :mrgreen:


A miałam spytać czy maski ibisa też używasz, bo mi się przypomniała. :P :wink:


Katerina napisał(a):pomorzanka zachodnia
:?: Czyżby czapla

Sorry, Bogdanie, Kamila wygrała :wink: Fant do odebrania na balu maskowym :D :smo:


:mrgreen: :mrgreen: :mrgreen: Hurrra :!:
boboo
Cromaniak
Avatar użytkownika
Posty: 4907
Dołączył(a): 06.08.2014

Nieprzeczytany postnapisał(a) boboo » 27.04.2020 08:54

DSC00933.JPG

Wezera, 2015
Poprzednia stronaNastępna strona

Powrót do Nasze relacje z podróży



cron
ViP 2019 - czyli niezły Gulasz :) - strona 18
Nie masz jeszcze konta?
Zarejestruj się
reklama
Chorwacja Online
[ reklama ]    [ kontakt ]

Platforma cro.pl© Chorwacja online™ wykorzystuje cookies do prawidłowego działania, te pliki gromadzą na Twoim komputerze dane ułatwiające korzystanie z serwisu; więcej informacji w polityce prywatności.

Redakcja platformy cro.pl© Chorwacja online™ nie odpowiada za treści zamieszczone przez użytkowników. Korzystanie z serwisu oznacza akceptację regulaminu. Serwis ma charakter wyłącznie informacyjny. Cro.pl© nie reprezentuje interesów żadnego biura podróży, nie zajmuje się organizacją imprez turystycznych oraz nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam.

Copyright: cro.pl© 1999-2024 Wszystkie prawa zastrzeżone