Historia do 1960

8 lutego 1951 został zamordowany Zygmunt Edward Szendzielarz ps. "Łupaszko".

Miał zaledwie 41 lat, gdy w mokotowskim więzieniu, bandyta w stopniu sierżanta strzelił mu w tył głowy. Zygmunt Szendzielarz, wyprowadzany z celi na egzekucję, powiedział do współwięźniów: „Z Bogiem, Panowie!”. Tymi słowami wiele razy prowadził swoich żołnierzy do walki. Nie bał się śmierci. Niejeden raz miał okazję z nią igrać w boju.

Z fantazją kresowego zagończyka

Dowodził brawurowo, ale nie lekkomyślnie. O życie podwładnych dbał w najwyższym stopniu. Gdy we wrześniu 1939 r. ze swoim 2. szwadronem 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich osłaniał odwrót jednostek polskich za Wisłę, jego pododdział w najcięższych warunkach poniósł minimalne straty. Wiele innych polskich oddziałów w tym samym czasie traciło zdolność bojową. Za tę akcję por. Szendzielarz otrzymał Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari i zdobył bezwzględny szacunek oraz zaufanie żołnierzy.

Zygmunt Szendzielarz nie zakończył się bić nawet wtedy, gdy przestały istnieć jego macierzyste jednostki – pułk i Wileńska Brygada Kawalerii. Swój szwadron podporządkowywał coraz to innym improwizowanym większym jednostkom taktycznym w nadziei na dalszą walkę z najeźdźcami ojczyzny.

W ostatnich dniach września, gdy operowanie w coraz bardziej zaciskających się kleszczach Wehrmachtu i Armii Czerwonej stało się niemożliwe, Zygmunt Szendzielarz dostał się do niewoli niemieckiej. Zbiegł z niej wkrótce, by podjąć się nieudanej próby wydostania z okupowanego kraju. W konspiracji przyjął pseudonim „Łupaszko” na cześć kawalerzysty i kresowego zagończyka, bohatera wojny polsko-bolszewickiej, płk. Jerzego Dąmbrowskiego, zamordowanego w mińskim więzieniu przez Sowietów w grudniu 1940 r.

III wojna polsko-bolszewicka

Działał w podziemiu niepodległościowym od samego początku, od chwili jego zorganizowania, angażując się w różne formy oporu i walki. Pod koniec września 1943 r. oddział leśny, którym dowodził, przyjął nazwę 5. Brygady Wileńskiej, zwanej również potocznie „Brygadą Śmierci”. Żołnierze „Łupaszki” działali na wyjątkowo trudnym terenie, gdzie z jednej strony musieli się ścierać z niemieckim wojskiem i żandarmerią, litewską policją i oddziałami paramilitarnymi, z drugiej zaś chronić miejscową ludność przed represjami wszystkich wrogów Polski, w tym bandycką partyzantką sowiecką. Wyprowadzał swoich ludzi z najtrudniejszych opresji. Nie zaryzykował w ramach akcji „Burza” udziału swoich szwadronów w wyzwalaniu Wilna tuż przed wejściem wojsk sowieckich, gdyż jak sam stwierdził, nie miał zamiaru defilować przed Ruskimi.

Gdy rozpoczęła się III wojna polsko-bolszewicka – jak niektórzy historycy od niedawna nazywają walkę leśnego Wojska Polskiego z sowiecką armią, NKWD i jej polskojęzycznymi odpowiednikami – Zygmunt Szendzielarz biorąc w niej udział, niemal do perfekcji doprowadził taktykę zwalczania nowych okupantów ojczyzny. Operował niewielkimi mobilnymi oddziałami zbrojnymi, skutecznie walcząc i unikając obław wroga. Przenosił się ze swoimi oddziałami permanentnie. Manewrując na terenach północno-wschodniej Polski, niszczył posterunki milicji i urzędy bezpieczeństwa. Śmiercią karał tylko wyjątkowo brutalnych wobec wolnych Polaków oprawców.

Imperatyw: Wolna i Niepodległa

Nie miał złudzeń, że tę wojnę wygra. Do końca z troską myślał o swoich podwładnych, nie pozwalając na dekonspiracje żołnierzy partyzantów bez wcześniejszego ich zabezpieczenia. Gdy zaproponowano mu przerzut na Zachód, odmówił. Broni nie złożył nigdy. Imperatywem, który go do tego skłaniał, była myśl o niepodległej i wolnej Polsce. Wolnej i niepodległej od Niemca i od Sowieta. Aresztowano go 30 czerwca 1948 r. w ramach zakrojonej na ogromną skalę akcji represji wobec żołnierzy Wileńskiego Okręgu Armii Krajowej. Ponad 2 i pół roku był więźniem X pawilonu mokotowskiego więzienia. Został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 8 lutego 1951 r. Kilkadziesiąt lat komunistyczna propaganda najbardziej plugawymi epitetami bezcześciła pamięć Zygmunta Szendzielarza, utrwalając wśród wielu ludzi jego negatywny wizerunek. Pełnej rehabilitacji doczekał się w 1993 r. Po upływie ponad 20 lat od odzyskania przez Polskę niepodległości szczątki mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” wciąż spoczywają w nieznanym miejscu.

10 lutego 1940 – Sowieci rozpoczęli masowe deportacje ludności polskiej z terenów zajętych po 17 września 1939 przez Armię Czerwoną. Ponad 200 tys. osób wywieziono do obozów (łagrów), położonych w Starobielsku na Ukrainie, na Syberii i w Kazachstanie. Deportacja objęła głównie urzędników państwowych, właścicieli ziemskich i osadników wojskowych. Działalność ta etapami trwała aż do lata następnego roku – do najazdu Niemiec na ZSRR.

Wywózka 10 II 1940 objęła głównie ludność miejscową. Polacy stanowili w tym kontyngencie 70% wszystkich wywożonych, pozostałe 30% ludność białoruska i ukraińska. Wywożono przede wszystkim osadników wojskowych, średnich i niższych urzędników państwowych, służbę leśną oraz pracowników PKP. Zabierano całe rodziny bez wyjątku. Zgodnie ze ściśle tajnymi materiałami radzieckimi deportowano ok. 140 000 osób. Zesłańców rozlokowano w Komi ASRR, w północnych obwodach RFSRR: archangielskim, czelabińskim, czkałowskim, gorkowskim, irkuckim, iwanowskim, jarosławskim, kirowskim, mołotowskim, nowosybirskim, omskim, swierdłowskim i wołogodzkim, w Jakuckiej i Baszkirskiej ASRR oraz Kraju Krasnojarskim i Ałtajskim. Wysiedlony kontyngent określono mianem „spiecpieriesieliency-osadniki”. Bardzo złe warunki atmosferyczne, praca ponad siły przy wyrębie lasów, oraz osady o charakterze prawie że łagrowym i takiej dyscyplinie pracy, do których trafiła deportowana ludność, sprawiły, że śmiertelność tego kontyngentu była najwyższa, i wyniosła w już pierwszych miesiącach zesłania około 3-4%.

To ja tylko jednym zdaniem wspomnę o 93 rocznicy zaślubin Polski z morzem.

weldon napisał(a):
Marian Bublewicz. To już dwadzieścia lat.

Nie mogę uwierzyć, że to już dwadzieścia lat

To już jutro
1 marca Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”
Ustanowiony na mocy ustawy z dnia 3 lutego 2011 roku. Upamiętnia żołnierzy antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia w Polsce.
Data 1 marca nawiązuje do 1951 roku, kiedy w więzieniu na warszawskim Mokotowie wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Komendy Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”: Łukaszu Cieplińskim, Mieczysławie Kawalcu, Józefie Batorym, Adamie Lazarowiczu, Franciszku Błażeju, Karolu Chmielu i Józefie Rzepce.

Cześć i chwała bohaterom.