Za miedzą: Žacléř

Centralnym elementem kaplicy jest trumna z relikwiami św. Kazimierza. Gdy sowieci zamknęli katedrę, trumna świętego była niedostępna dla wiernych, została im oddana dopiero po śmierci Stalina, wtedy została przeniesiona do kościoła św. Piotra i Pawła (tego, który pokazywałam na początku wycieczki po Wilnie). Do katedry wróciła w 1989 r.



Srebrną trumnę na relikwie św. Kazimierza wykonano w 1704 r. w Augsburgu. Figurka świętego w postaci siedzącej pochodzi prawdopodobnie z poprzedniej trumny, z XVII w.



Starszy od relikwiarza (bo pochodzący z ok. 1520 r.) jest obraz św. Kazimierza w srebrnej blaszanej szacie, wykonanej prawdopodobnie na początku XVIII w. Święty ma na tym obrazie ma trzy ręce. Ponoć autor obrazu chciał nieco zmienić kompozycję i próbował zamalować zbyt długą prawą rękę. Namalował nową i innym miejscu, ale kilkukrotnie zamalowywana ręka wciąż pozostawała widoczna pod warstwą farb. Malarz uznał to za cud i rękę zostawił.

(fotka z netu)

Wygląd obrazu, zanim dostał srebrną szatę…

(fotka z Wikipedii)

Widok na elewację i kopułę kaplicy od strony placu Katedralnego…



Na zewnętrznej ścianie widnieje tablica erekcyjna z herbem Rzeczypospolitej Obojga Narodów z 1636 roku , czyli polski Orzeł i litewska Pogoń (po 1945 r. z orła znajdującego się na herbie usunięto koronę).

Obok katedry znajduje się wolnostojąca dzwonnica wysokości 52 m ( łącznie z krzyżem 57 m), której fundamenty stoją na pozostałościach XIII-wiecznej czworokątnej baszty średniowiecznych murów obronnych Dolnego Zamku (ich przebieg na terenie Placu Katedralnego jest zaznaczony płytami o czerwonym odcieniu – widać to na fotce powyżej) . W XVI w. basztę zaadaptowano na dzwonnicę, a w późniejszym okresie dobudowano trzy ośmioboczne kondygnacje (dwie są barokowe, najwyższa klasycystyczna). W 1989 roku przy dzwonnicy zaczynał się długi na 596 km Bałtycki Łańcuch, który utworzyły setki tysięcy trzymających się za ręce ludzi. Ciągnący się od Wilna przez Rygę aż do Tallina żywy łańcuch zwiastował zbliżającą się niepodległość wszystkich trzech krajów bałtyckich.



Na Placu Katedralnym znajduje się też pomnik wielkiego księcia Giedymina, założyciela Wilna.
Jak głosi legenda, zmęczony łowami Giedymin zatrzymał się na nocleg w dolinie Świntoroga. Władcy przyśnił się wtedy ogromny żelazny wilk wyjący na szczycie wzgórza, na którym książę wcześniej polował. Sprowadzony pogański kapłan Lizdejko wytłumaczył, że wilk jest symbolem zamku i miasta, które książę powinien zbudować w tym miejscu. Wycie wilka oznacza sławę, jakie to miasto zyska w okolicznych krajach.



Pomnik powstał w 1996 r. , został wykonany z brązu przekazanego przez litewskich celników, pochodzącego ze skonfiskowanego na granicy przemytu. Cokół wykonano z granitu podarowanego przez Ukrainę, pomnik odlano w Tallinie. Giedymin z pomnika wskazuje miejsce, w którym ma powstać miasto. Obok stoi koń księcia, na dole znajduje się wyjący wilk.



Na fotce poniżej widoczny jest (za pomnikiem Giedymina) zrekonstruowany Dolny Zamek, czyli dawny Pałac Wielkich Książąt Litewskich (lit. Lietuvos Valdovų rūmai). Pałac Władców można zwiedzać, ale tym razem tego nie zrobiliśmy.

Pilot naszej wycieczki zarządził godzinę czasu wolnego przed przejazdem do hotelu. Trochę mało, żeby zdecydować się na zamówienie obiadu ( BBW, w przeciwieństwie do reszty wycieczki, celowo nie miała go wykupionego w pakiecie), ale akurat na piwko. Niezbędne na odzyskanie sił po upalnym spacerze …

Skoro czasu było niewiele, nie zapuściłyśmy się daleko, zdecydowałyśmy się na początek ulicy Zamkowej (lit. Pilies).



Ponieważ miało być tylko nawodnienie (a raczej – napiwnienie ), nie zależało nam na lokalu z kuchnią litewską. Wystarczyło, że było jakieś piwko.



Przy potrzebnej nam ilości wolnych miejsc, znalezienie ich (bez wcześniejszej rezerwacji) w centrum Wilna łatwe nie było. Zasiadłyśmy więc w lokalu z kuchnią grecką „Spyros Metaxa”, mieszczącą się w XVI-wiecznym budynku należącym dawniej do kapituły wileńskiej.

(fotka z netu: https://www.ldm.lt/pilies-gatve/pilies-g-5/)




Wybrałam pszeniczną „Biegnącą Wydmę” (lit. Bėganti Kopa ) z browaru Raudonų Plytų (Pracownia Czerwonoceglana) w Kłajpedzie.





Wprawdzie Raudonų Plytų i Švyturys należą do grupy Carlsberg, co akurat dla mnie nie jest atutem, ale piwko mi smakowało . Pszenicę lubię, zwłaszcza z lekkim posmakiem cytrusów i kolendry (do obecności tej ostatniej przyzwyczaiłam się pijając na wakacjach pszeniczne z Bytowa ). W każdym bądź razie ta mnie orzeźwiła . Inne baby, po Švyturysie, też odzyskały siły .

Po wypiciu piwka trzeba było ruszyć na zbiórkę, aby autokar nie pojechał bez nas do hotelu.

Niemalże naprzeciwko „naszej” restauracji miałyśmy wylot ul. Bernardyńskiej…





… oraz kolejny dom kapitulny, z pasażem.

Ponownie Plac Katedralny…









Początek Prospektu Giedymina (nie wystarczyło czasu, aby tamtędy pospacerować)…



Do autokaru wsiedliśmy w pobliżu Mostu Mendoga (lit. Mindaugo tiltas), z takim oto widokiem z nadrzecznej ławeczki podczas krótkiego oczekiwania na transport.



Noclegi mieliśmy niestety dość daleko od centrum (na stronie hotelu było że 4 km, ale wg google maps faktycznie, to raczej 7,5 km ) , więc tego pierwszego dnia, ze względu na zmęczenie nocną podróżą, nie zdecydowałyśmy się na powrót do serca Wilna.

Liczyłyśmy na to, że może coś zjemy w hotelowej restauracji (no ale mieli tylko te posiłki, które były wcześniej przez grupy zamówione), ewentualnie gdzieś w pobliżu. Lokalizacja hotelu była w dzielnicy Karolinka (lit. Karoliniškės) w sumie niedaleko od wieży telewizyjnej…
Pod wieżę ostatecznie nie dotarłyśmy, a w pobliżu hotelu były jedynie pizzerie i kebaby, co niekoniecznie nas rajcowało. Pizzeria przydała się jednak , gdyż tam dowiedziałyśmy się, że 2 km dalej (5 przystanków trolejbusem) w centrum handlowym „Mada”, znajdziemy restaurację, w którejś dostaniemy potrawy kuchni litewskiej. No więc pojechałyśmy na Wierszuliszki (lit. Viršuliškės) .

Biesiadowałyśmy w restauracji „Katpėdėlė” (mają też punkt przy Zamkowej, mniej więcej naprzeciwko tego miejsca, w którym byłyśmy na piwku).



Kuchnia urozmaicona, ale w tym pożądane przez nas tradycyjne potrawy litewskie, piwko Švyturys (część bab wybrała jednak wino)…
Wszystkie zamówione dania były smaczne . Ja się skusiłam na grzybową zupę-krem w chlebku (Kreminė baravykų sriuba).



Trolejbusem wróciłyśmy na Karolinki. Spać poszłyśmy raczej szybko, aby zregenerować się przed intensywnym kolejnym dniem.

Drugi dzień (tym razem pełny ) przeznaczony na Wilno rozpoczęliśmy od cmentarza Na Rossie (lit. Rasų kapinės ) .

Na początek wzniesione w 1936 Mauzoleum Matka i Serce Syna – czyli grób matki Marszałka Marii z Billewiczów Piłsudskiej oraz miejsce pochówku urny z sercem Józefa Piłsudskiego.







Dokładnie po drugiej stronie muru, na Starej Rossie, znajduje się grób Adama Piłsudskiego, brata Marszałka.



Tuż obok Mauzoleum Matka i Serce Syna znajduje się polski cmentarz wojskowy założony w 1920 r. Spoczywają tu żołnierze polegli podczas walk o Wilno 1919-1920 oraz trzej strażnicy rozstrzelani 18 września 1939 podczas pełnienia warty. Są też późniejsze groby, żołnierzy AK poległych w 1944.

Na Starej Rossie trwały właśnie jakieś prace konserwacyjne, utrudniające zwiedzenie sporej części cmentarza. Coś jednak udało się zobaczyć .

Wzmianki o pochówkach w tym miejscu pochodzą już z 1436 (chowano tu ofiary epidemii). Początki obecnej Starej Rossy to rok 1769 r., gdy założono cmentarz parafialny. Oficjalne otwarcie cmentarza na Rossie datuje się na rok 1801.

Nikt z rodziny, ale na wszelki wypadek na grobie zawsze jest jakiś kwiatek .



Kaplica cmentarna…





Nekropolia została zamknięta dla pochówków w 1965 r., słynne osoby chowane są od tej pory na cmentarzu na Antokolu. Na pagórkowatym terenie Starej Rossy istnieje około 26 tysięcy nagrobków, wśród których można znaleźć groby wybitnych osobistości zasłużonych zarówno dla narodu polskiego jak i litewskiego.

Grób Joachima Lelewela, profesora historii i opiekuna filomatów…



Tu spoczywa Jonas Basanavičius – litewski pisarz i działacz narodowy…

Grób Józefa Montwiłła – założyciela pierwszego muzeum w Wilnie, współzałożyciela wileńskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk…











Jedną z najpiękniejszych rzeźb na Rossie jest figura Czarnego Anioła, znajdująca się na grobie Izy Salomonowiczówny (zmarła na gruźlicę w 1901 r. , w wieku 24 lat)…









Spacerując po cmentarzu Na Rossie można byłoby spędzić znacznie więcej czasu, ale wtedy nie mielibyśmy szans na zobaczenie innych miejsc w Wilnie.

Pora na Stare Miasto (lit. Senamiestis)





Autokarem podjechaliśmy pod Ostrą Bramę (lit. Aušros Vartai), stąd mieliśmy rozpocząć spacer po starówce litewskiej stolicy.



Ostra Brama, zwana też bramą Miednicką, to jedyna zachowana z pięciu bram prowadzących dawniej do miasta. Została zbudowana w stylu gotyckim na początku XVI w., o funkcji obronnej świadczą wąskie okienka strzelnicze w murze.
Górną część bramy wieńczy attyka dobudowana w okresie renesansu. Gryfy podtrzymują owalny medalion z płaskorzeźbą Pogoni - herbu Litwy , poniżej znajduje się gipsowa głowa Hermesa, boga kupców i złodziei.



Nad otworem bramnym znajduje się obraz Chrystusa Zbawiciela…

Przeszliśmy przez bramę…





Od strony starówki na tympanonie widnieje oko Opatrzności Bożej, a wyżej łaciński napis „Mater Misericordia, sub Tuum Praesidium confugimus” (Matko Miłosierdzia, pod Twoją obronę uciekamy się).



Trudno było o fotkę całej bramy od tej strony, gdyż oprócz sporej liczby uczestników naszej wycieczki, były też inne równie liczne grupy, a także niemała ilość indywidualnych turystów.
Do kaplicy z obrazem Matki Boskiej Ostrobramskiej też w tamtym momencie nie weszliśmy, gdyż była ona pełna pielgrzymów, odprawiało się tam nabożeństwo. Ponieważ po starówce BBW miała pozostać do zmroku, postanowiłyśmy więc, że wrócimy później.
Na razie kilka fotek z tej pierwszej obecności pod kaplicą Ostrobramską…

Spacer ulicą Ostrobramską (lit. Aušros Vartų)…

Do kościoła św. Teresy nie weszliśmy.



Wstąpiliśmy jednakże do znajdującej się tuż obok prawosławnej cerkwi Świętego Ducha.

Brama prowadząca na teren cerkwi i monastyru Ducha Świętego …

Cerkiew zajmuje centralne miejsce na dziedzińcu kompleksu monastycznego.
To jedyna na Litwie świątynia prawosławna zbudowana na planie krzyża łacińskiego. Barokowa fasada w wyniku przebudowy nabrała cech klasycystycznych.









W połowie XIX w. cerkiew Świętego Ducha stała się sanktuarium świętych męczenników Antoniego, Jana i Eustachego (ich szczątki już wcześniej były przechowywane w tej świątyni).

Wnętrze trójnawowej cerkwi jest barokowe, nietypowo dla świątyń prawosławnych ozdobione płaskorzeźbami i stiukami.