Z zaprzyjaźnionego Forum przepis:
Parę słów o prażonkach. Nie pieczonkach. Tak samo jak mówi sie sweter, a nie cwetr; Chociaż podobno w okolicach Rybnika czy Sosnowca mówią pieczonki. NIe mówi się też kociołek, tylko garnek. Wychowałem się na prażonkach. W Zawierciu skąd pochodzę, w piątek i sobotę wieczorem zazwyczaj ludzie robią prażonki. Przed domami czy blokami. Bez znaczenia. Grill też się niestety stał popularny, ale nie tak jak prażonki.
GARNEK
Garnki do prażonek w zasadzie można kupić wszędzie a to oznacza, że na Allegro też. Garnek ma być ŻELIWNY i żaden inny. Czasami w środku, zdarza się że jest emaliowany na biało. To bardzo ułatwia mycie po prażeniu. Ja używam tradycyjny, nieemaliowany w środku. Unikać garnków aluminiowych i takich cienkich całych emaliowanych. Garnek powinien ważyć kilka kilogramów. Bardzo dobre garnki do prażonek produkuje Odlewnia Żeliwa Ciągliwego w Zawierciu. Garnek powinien być pięciokilogramowy. Czasami, ale bardzo rzadko zdarzają się garnki 3 lub 6 kg. Też są dobre. Najpopularniejsze są jednak te o pojemności 5 kg. Garnek ma mieć krótkie (ok. 10 cm) trzy nóżki. Nowy garnek należy odpowiednio przygotować. Jest tylko jeden sposób. Obieramy 2 kg ziemniaków, nalewamy do garnka pełno wody i wrzucamy obierki, nie ziemniaki. Gotujemy tak z 20 minut. Na ognisku lub na gazie. Bez przykrycia. Potem wymyć i gotowe.
PRZYGOTOWANIE
Przygotowanie i prażenie prażonek to towarzyski rytuał i dlatego są takie fajne. U mnie w rodzinie zazwyczaj prażonki przygotowuję osobiście. Jak idziemy do znajomych to zazwyczaj robię to wspólnie z gospodarzem popijając wódeczkę. Kobitki sobie plotkują, my robimy prażonki. Co jakiś czas nas poganiają wpadając na kielicha do kuchni. I tak się to toczy.
Garnek należy wewnątrze grubo wysmarować plantą lub smalcem (obecnie rzadko stosowany). Garnek wykleja się plasterkami boczku wędzonego bez skóry i grubymi plasterkami ziemniaków. Na przemian. Żadnej słoniny. Potem wkładamy warstwę ziemniaków, tak ze 3 cm. Ziemniaki mają być pokrojone w grubą kostkę. Garść plasterków kiełbasy i kilka plasterków wędzonego chudego boczku bez skóry. Na ziemniaki garść cebuli w plasterki i garść drobno pokrojonych buraków. Solidne trzy szczypty soli. Pieprzu nie żałować. Żadnych innych przypraw. Ułożyć drugą warstwę. Następnie wziąć pokrywkę trochę mniejszą niż garnek i ubić. Układać warstwy, solić, pieprzyć i ubijać, aż zrobi się czubek. Na czubek układamy plastry planty lub smalcu. Na garnek 5 kg należy zużyć 3/4 planty. Przykryć czterema dużymi liśćmi kapusty. Jak nie ma, to papierem śniadaniowym i niczym innym. Liście mają wystawać 5-10 cm poza brzegi garnka. Przyłożyć pokrywkę i dokręcić. Powinno ledwo się mieścić i ledwo ledwo dać się dokręcić. Gotowe.
Parę faktów
1. Wszystko zależy od ziemniaków. Przy włożeniu 3/4 kostki planty lub smalcu czasami prażonki wyjdą tłuste, czasami chude. Nie ma reguły. Zależy to wyłącznie od gatunku ziemniaków. Po prawie 20 latach prażenia nigdy nie wiem jakie wyjdą. I to też jest super. Zdarza się też, że się nie udają i to wcale nie rzadko. Mogą się trafić słabe ziemniaki, można też niedokręcić pokrywki i przejdą dymem. Mozna też za dużow wypić podczas prażenia i spalić.
2. Czy można dodawać coś do prażonek? Można i nawet należy eksperymentować. Mój szwagier dodaje trochę plasterków marchewki i przez to jest moim wrogiem Niektórzy wkładają skrzydełka kurczaka. Niektórzy nie dodają buraków bo im śmierdzą piwnicą. Moja siostra tak ma. No skubana wyczuje buraki z zamkniętymi oczami.
3. Nie dawać dużo cebuli bo się zrobi ciapa zamiast fajnych prażonek. Za dużo cebuli spowoduje też niekorzystne zmiany w smaku bo cebula jest słodka. Także uważać na cebulę. Cztery duże na cały garnek 5 kg jest OK.
4. Buraki. Trzeba pamiętać, że daje się je do prażonek dla koloru, a nie dla smaku. Należy je pokroić w plasterki i te plasterki jeszcze pokroić na takie mniejsze części jak mniej więcej moneta 2 PLN. Uważać z ilością bo nie ma nic gorszego niż słodkie od cebuli i buraków prażonki. One mają być słone. Nie słodkie. Trzy średnie buraki na garnek 5 kg jest OK.
5. Kapusta na wierzchu. Tego się nie je. No chyba, że ktoś bardzo lubi, jak moja babcia. Służy do USZCZELNIENIA garnka, a konkretnie styku garnka i pokrywki. Do garnka nie może się dostać dym, bo prażonki będą niejadalne. Będą śmierdziały dymem, a to nic przyjemnego.
6. Podczas prażenia garnka się nie rusza. Nie miesza, nie otwiera. Generalnie nie kombinować. To się zawsze źle kończy.
7. Drewno najlepsze takie co się szybko i mocno pali. Mokre gałęzie się nie nadają. Rozpalamy ognisko. Ognisko ma być duże, a nie popierdółka. Jak już się fest rozpali, rozgarniamy i wstawiamy garnek. Palimy średnio i tak 5 do 15 cm od garnka. Najczęstszy błąd to zbyt ostre palenie. Nie wiem dlaczego ludzie myślą, że trzeba ostro palić żeby się upiekły. Tak naprawdę wystarczy palić tak sobie przez 30-40 minut i wyjdą takie przypieczone, ale nie spalone. To jest ideał. Robię prażonki cały rok. W zimę na ostrym wietrze wystarczy palić tak nie za mocno i wychodzą rewelacyjne prażonki.
8. Najlepsze prażonki wychodzą ze starych ziemniaków. Młode ziemniaki to sztuka uprażyć. Zwierają więcej wody i rzadko wyjdą przypieczone. Łatwo je spalić.
9. Jaki ogień? Tego Wam nie powiem niestety. Ja to po prostu wiem i tyle. Wychowałem się w wielopokoleniowej rodzinie gdzie od zawsze się prażyło. Potem prażyłem sam, z kolegami. Wiem kiedy dołożyć, kiedy rozgarnąć ogień i kiedy wyciągać. Tego się nie da chyba ot tak opisać. Najlepiej się nauczyć przy kimś, jak on praży lub samemu eksperymentować.
10. Kiedy wyciągać z ogniska? Ustawić się z wiatrem 20 m od ogniska i wąchać. Da się wyczuć czy już pachną, czy są przypieczone czy też się przypaliły. 30 minut wystarczy. Max. 40 minut.
11. Podczas prażenia czasami garnek gwiżdże i pluje wodą lub tłuszczem. To prawidłowy objaw.
12. Zapach. Prażonki pachną na całą okolicę. To jedyny, z niczym nie dający się porównać zapach. Każdy kto raz poczuje, potem na zawsze będzie pamiętał jak pachną prażonki.
13. Do prażonek idealnie nadaje się sałatka z pomidorów i cebuli. Żadna inna.
14. Ze względu na fakt iż prażonki są potrawą tłustą, idealnie sprawdza się czysta wódka jako alkohol towarzyszący. Wtedy wódka smakuje nieco inaczej. Normalnie wódki nie znoszę, a przy prażonkach innego alkoholu nawet sobie nie wyobrażam.
15. Najlepiej prażonki przygotowuje się po paru głębszych. Nie bawić się w aptekarza. Wrzucić warste ziemniaków i resztę. Posolić, popieprzyć. Ile? A ile wyjdzie...
Jutro wkleję parę zdjęć z przygotowania i prażenia. Ja prażę cały rok. Najbardziej lubię robić prażonki w zimę. Mam takiego jednego kolegę w Zawierciu co zawsze w zimę z nim prażę. Najpierw się podczas przygotowania trochę pod humor wstawimy. Potem bierzemy flaszeczkę i na dwór. Palimy ognisko. Flaszka do śniegu i sama się chłodzi. Klimat odlotowy. Po ciemku, na mrozie, popijając wódeczkę, robimy sobie prażonki na ognisku. Potem wchodzimy do domu z tymi pachnącymi prażonkami. Zawsze jakiś sąsiad wpadnie żeby spróbować bo to tak pachnie, że trudno się oprzeć. W najbliższy weekend zbiera się część mojej rodziny u babci. Będzie pewnie ze 30-40 osób. Oczywiście robimy prażonki. Wspólne przygotowanie w takiej grupie połączone z popijaniem wódeczki to bardzo fajne doświadczenie. Będziemy prażyć cztery lub pięć garnków. Jak zwykle będą dyskusje które są lepsze, które fajniej przypieczone, czy marchewka w prażonkach ma rację bytu, itd. Itp. Ludzie po nałożeniu prażonek zaczynają się wymieniać Z talerza na talerz przekładają bo ten woli przypieczone, tamten nie lubi buraków i wymienia się z kimś kto je lubi, a nie lubi kiełbasy. Taki klimacik
Kto raz spróbuje nie będzie chciał nawet splunąć na grilla. Prażonki to znacznie więcej niż potrawa. Wspólne przygotowanie, wspólne prażenie. Bardzo towarzyska potrawa.
.png "Koneser")
napisał(a) Dziadek Maciek » 13.04.2012 16:27 
.png "Cromaniak")
takie pytania 
.png "Weteran")
