Zanim zdziadziejemy: Rumunia 2011

Zaglądamy jedynie do dwupoziomowej cerkwi Dwunastu Apostołów (1993-1995).

Fotka Z.:



Fotka Z.:







Fotka Z.:

Fotka Z.:
Fotka Z.:

Fotka Z.:







I to tyle, wychodzimy.

Fotka Z.:



Fotka Z.:

Wsiadamy do aut, już bez przystanków jedziemy do miejsca dzisiejszego noclegu...



Tabliczki na domach w Sâpânţa kuszą , aby zatrzymać się pod dachem. Tym razem będziemy twardzi . Jest dość ciepło, więc ostatni nocleg na rumuńskiej ziemi musi być namiotowy lub bagażnikowy. Odzwyczailiśmy się jednak troszkę od całkowitej dzikości, toteż nie będziemy szukać odpowiedniej łączki gdzieś za wioską. Zatrzymamy się na skromnym kempingu Poieni znajdującym się na jej obrzeżach, jakieś 3 km na południe od największej atrakcji - Wesołego Cmentarza. Jest już dość późno, więc ten ostatni zostawiamy sobie na rano.

Dziś przejechaliśmy około 140 km.



Namiotów nie chce się nam rozkładać... Ci co mogą, śpią więc w bagażnikach . Ci co się w swoim bagażniku nie mieszczą, wynajmują 2-osobowy bungalow. Opłaty odpowiednio 10 RON od głowy bagażnikowej, 20 RON od tej co jednak pod dachem...



Jeden z domków mieści toalety i prysznice - niezbyt pięknie tam, ale czysto i ciepłej wody nie brakuje . Wzdłuż potoczku (zamykającego kemping od wschodu) stoją dwie małe wiaty z stołem i ławkami, trzecia budka mieści palenisko do grillowania. Kemping należy do stojącego obok pensjonatu z restauracją, w której jednakże nie zawitamy. Trzeba skarmić zapasy jakie mamy w autach, a do tego wystarczy nam wiata, przy której stoją nasze pojazdy. No i pomocnicy

Dzień czternasty, piątek

Kilka fotek z Poieni zrobionych już rano.











Wspólna rumuńska wyprawa dobiega końca… Całą szóstką odwiedzimy jeszcze tylko Wesoły Cmentarz, potem dwóje naszych przyjaciół wyrusza w drogę powrotną do domu...
My i pozostała dwójka postanawiamy zobaczyć coś jeszcze w drodze powrotnej, tyle że już na Słowacji. Następne odcinki relacji będą jednakże jeszcze rumuńskie .

Kemping opuszczany około 9:45.

Fakt, nie wróciliśmy , Baia Mare i okolice innym razem...

Nie ulega wątpliwości, że każdy turysta przybywający do w Sâpânţy, odwiedza tutejszy cmentarz. Czynią tak nawet ci, którzy w każdym innym przypadku zwiedzanie cmentarzy uznają co najmniej za jakieś fanaberie ... Tyle, że ten cmentarz jest faktycznie wyjątkowy , o czym przekonaliście się już niejednokrotnie, czytając wcześniejsze cropelkowe relacje z tego miejsca.
Nie było więc takiej opcji, abyśmy mogli odpuścić sobie Cimitirul Vesel, zwłaszcza że dość często i bez oporów turystycznie zaglądam także na na inne cmentarze .

Opłata za wstęp 5 RON, za robienie zdjęć 4 RON. Oszczędni mogą uniknąć wydatków, gdyż pan "budkowy" jakoś niespecjalnie pilnuje pobrania opat od wchodzących, szczególnie za legalne fotografowanie. W każdym bądź razie tak było za naszej bytności , aczkolwiek wybiórczo jednak wnieśliśmy jakąś opłatę .



Wesoły Cmentarz zaczął nabierać niecodziennego dla nekropolii wyglądu w roku 1935, gdy miejscowy artysta Stan Ioan Pătraş wykonał pierwszy wesoły nagrobek. Zamówiła go rodzina niejakiego Gheorghe Zapcy, który utonął w pobliskiej Cisie. Zamiast Chrystusa, na krzyżu znalazły się kolorowe kwiatki, a po jakimś czasie artysta dodał płaskorzeźbę ukazującą przyczynę śmierci. Nietypowy nagrobek spodobał się mieszkańcom wioski, wkrótce posypały się kolejne zlecenia .

Obecnie na cmentarzu jest około 800 "wesołych"nagrobków, z tego około 180 to dzieła ich pomysłodawcy. Po jego śmierci (1977 r.) tradycję przejął przygotowany do tego następca - Pop Dumitru Tincu. Jak świadczą o tym całkiem świeże nagrobki, tradycja trwa ! A przy okazji biznes dla mieszkańców, którzy przy ulicy naprzeciw cmentarnej bramy rozstawili liczne kramy z towarami maści wszelakiej...

Fotka Z.:

Przeważającą barwą cmentarnych nagrobków Wesołego Cmentarza jest niebieski . Kolor Raju, jak mawiał Pătras, a także kolor nadziei i kolor nieba, otwartego na oścież dla wszystkich tu spoczywających...
Często pojwia się również zaprzeczający śmierci kolor czerwony , a także żółty, zielony i biały...

Fotka Z.:



Błękit i reszta nie-cmentarnych, żywych kolorów nagrobków to jednak nie wszystko. O ich wyjątkowości decydują mosternie pomalowane wyrzeźbione scenki z życia pochowanych mieszkańców wioski, w większości przypadków także obrazy ukazujące przyczynę ich śmierci. Orócz malunków są też wierszowane epitafia, ale to już dla znawców ... Szkoda, bo niektóre są bardzo dowcipne - tyle, że to wiem tylko dzięki tłumaczeniom, jakie zamieścili w sieci ci, dla których rumuński nie do końca jest językiem obcym





Większość napisów zaczyna się od słów: "Ja tu spoczywam, XY się nazywam"... Najczęściej to zmarły "sam" opowiada, co robił za życia albo jak pożegnał się ze światem... Obrócz wierszyków dowcipnych, pojawiają się także życiowe mądrości.

"Teraz patrz, ale wkrótce do nas dołączysz"...

"Gdy żyłem, byłem wysoki na sześć stóp. Teraz nie żyję i jestem dokładnie sześć stóp pod ziemią...

"Pracowałem i bawiłem się bez przerwy, cieszyłem się młodością, pustymi butelkami i tańcem. Dopóki byłem krzepki, robiłem duże pieniądze. Teraz odpoczywam tutaj i nie potrzebuję żadnej fortuny"



Pod czymś takim pewnie niejedna osoba mogłaby się podpisać : "Pod tym ciężkim krzyżem leży moja teściowa. Gdyby żyła dłużej, teraz leżałbym tutaj ja, a ona by o tym pisała. Przechodniu nie obudź jej, bo wstanie i przyjdzie do mnie i znowu będzie mnie pouczać".

Franz napisał(a): Może dlatego, że nie czytałem wszystkich ośmiuset.

Żeby tylko dokładnie ogladnąć (nawet bez czytania przez tych, co tak jak Ty całkiem nieźe sobie radzą z rumuńskim), trzeba byłoby spędzic na cmentarzu wielee godzin... Chyba mało kto może powiedzieć, że widział chociaż połowę nagrobków...

malinka napisał(a): Wesoły Cmentarz znam już prawie tak, jakbym tam była Pora go zobaczyć na żywo

Długi weekend majowy?

No to pechowo...

Dla pocieszenia - ja też nie będę miała urlopu na wszystkie te dni robocze, które można byłoby wpleść pomiędzy te wolne... Teoretycznie mogłabym, ale urlop jest mi porzebny na dni przypadające w pobliżu kolejnego, już krótkiego majowego weekendu. Wydajemy za mąż naszą Gochę, co jeszcze nie tak dawno była malusią Gosiunią...
Niestety nie mogę sobie pozwolić na tak długą nieobecność w pracy...

maslinka napisał(a): Gocha wychodzi za mąż

I to wcale nie był prima aprilis

Pomysłodawca Wesołego Cmentarza czyli Stan Ioan Pătraş (1908-1977), jeszcze za życia przygotował swój nagrobek.

"De cu tînăr copilaş
Io am fost Stan Ion Pătraş
Să mă ascultaţ oameni buni
Ce voi spune nu-s minciuni
Cîte zile am trăit
Rău la nime n-am dorit
Dar bine cît-am putut
Orişicine mia cerut
Vai săraca lumea mea
Că greu am trăit în ea"



"Proszę, wysłuchajcie mnie, nie kłamię. Życie przeżyłem najlepiej jak mogłem, nie chciałem dla nikogo niczego złego, a każdemu kto mnie o to prosił, czyniłem, jak tylko mogłem, rzeczy dobre. Doświadczyłem dużo smutku, ciężko było mi żyć".

W necie najczęściej pojawia się jednak nieco luźniejsze tłumaczenie: "Chyba niczego złego w życiu nie zrobiłem, malowałem, kochałem, i troszeczkę piłem". Ponoć właśnie ono wiernie oddaje życie artysty. A mnie się skojarzyło z Andrusowym "Piłem w Spale, spałem w Pile i to jak na razie tyle"...

Chodzimy wąziutkimi ścieżkami pomiędzy ciasno umieszczonymi grobami, zaznajamiając się z codziennym zyciem tych, co odeszli...
Najczęstszym motywem jest mozolna praca, której w ich życiu było najwięcej, ale są też ukazane chwile odpoczynku i rozrywki .