Dolny Śląsk i nieco dalej... (Gochy)

W sklepionej sieni przejazdowej znajdują się po obu stronach drzwi obecnie wiodące do sal wystawowych.





Po prawej stronie można było zapoznać się m.in. ze śląską rzeźbą nagrobną (tyle, że na dobrze opisanych fotografiach, a nie na autentycznych kamiennych epitafiach) oraz historią lokalnego przemysłu cukrowniczego.





Po lewej znajdowały się m.in. ekspozycje dotyczące dziejów polskich kompleksów klasztornych należących do zakonu cystersów.



W tej części pałacu opatów znajduje się odrestaurowany dawny refektarz opata ze sklepieniem ozdobionym freskami autorstwa Michała Leopolda Willmanna.
Zrobione olympusikiem fotki niestety mijają się z oryginalną kolorystyką…













W 1660 roku Willmann zawarł pierwszą umowę z opatem klasztoru w Lubiążu i przeniósł się tam na stałe. Od tej chwili malował głównie dla cystersów (także dla klasztorów w Krzeszowie, Henrykowie, Trzebnicy i Kamieńcu), zmienił też wyznanie z protestanckiego na katolickie.
W ciągu całego życia Willman namalował ponad 400 obrazów i 54 polichromie. W samym Lubiążu powierzchnia jego dzieł wyniosła około 300 m2 dla obrazów na płótnie i 620 m2 fresków. Część obrazów z Lubiąża została wywieziona po 1952 roku do Warszawy, gdzie zdobią kościoły oraz przechowywane są w Muzeum Narodowym. Duża kolekcja dzieł znajduje się również we wrocławskim Muzeum Narodowym.

Willmann miał bardzo trudny charakter, niejednokrotnie dawał się we znaki zleceniodawcom. Kiedy miał namalować opata, najpierw kilka dni pił, potem leczył kaca… Gdy w porę nie otrzymał stosownego wynagrodzenia (oczywiście przed ukończeniem dzieła, inaczej by się za malowanie nie zabrał ), przedstawił opata w stroju Adama. Opat nie miał wyjścia, musiał szybko wypłacić sumkę, aby zakryć goliznę …
Pomimo takich wybryków, artysta miał wielkie poważanie u cystersów. Gdy zmarł w Lubiążu w 1706 r., wbrew regule zakonnej pochowany został w krypcie kościoła klasztornego. W 1945 krypta ze zmumifikowanymi zwłokami ponad 200 mnichów została splądrowana i zdewastowana przez żołnierzy radzieckich, dopiero w 1989 r. przeprowadzono prace porządkowe. W trakcie badań udało się zidentyfikować zwłoki Michała Willmanna i po uporządkowaniu krypty złożyć je w barokowej trumnie.



W krypcie znajduje się mauzoleum Piastów Śląskich (m.in. Bolesława Wysokiego, dzięki któremu cystersi znaleźli się w Lubiążu) oraz mumie opatów i zakonników – w dobrym stanie zachowało się 98 mumii. Zwykły turysta nie może ich jednak zobaczyć, nawet w drugi majowy weekend…

Zwiedzanie z przewodnikiem obejmowało trasę główną po kompleksie klasztornym (wstęp 12 zł), w drugi weekend majowy nieco rozszerzoną w stosunku do zwykłego okrążenia. Ponadto ten jeden raz w roku można było zobaczyć klasztorny strych i piwnice (wejście z przewodnikiem po 5 zł do każdego z tych miejsc, w przypadku piwnic opłata raczej wygórowana w porównaniu z innymi biletami).

W oczekiwaniu na wejście:

We wschodniej części skrzydła północnego mieści się najbardziej reprezentacyjna sala pałacu opatów
odrestaurowana sala książęca o powierzchni ponad 400 m2.
Jej wysokość to 13,4 m, zajmuje drugą i trzecią kondygnację pałacu, do Sali wchodzi się z korytarza na pierwszym piętrze przez portal z postaciami Murzyna i Indianina.





Sala jest oświetlona dwoma rzędami okien.



Całą szerokość ściany zachodniej sali zajmuje balkon muzyczny, podtrzymywany przez Atlasa.







Salę o wymiarach 28,5 m x 14,8 m nakrywa plafon (dzieło Christiana Bentuma) przedstawiający „Zwycięstwo Wiary katolickiej nad herezjami i niewiernymi” oraz gloryfikację fundatora opactwa, księcia Bolesława I Wysokiego. Tego samego autorstwa są obrazy międzyokienne ilustrujące sceny z życia Elżbiety Krystyny - żony cesarza Karola VI.

Na bogatą dekorację sali składają się kolorowe marmury i sztukaterie wykonane w warsztacie wrocławskiego mistrza Alberta Ignacego Provisore. Monumentalne rzeźby wykonał mistrz Franciszek Józef Mangoldt (również z Wrocławia).
Rzeźby na cokołach dolnej strefy przedstawiają postacie trzech cesarzy habsburskich. W pobliżu Karola VI, w narożnikach wschodniej ściany, umieszczone są personifikacje Siły i Stałości. Obok Leopolda I znajduje się naga postać symbolizująca Kłamstwo. Naprzeciwko znajduje się cesarz Józef I stojący ponad postacią obejmującą lufę armatnią, po bokach znajdują się alegorie cnót Hojności i Męstwa.
W zachodniej części Sali znajduje się figura Apollona grającego na lirze oraz Marsjasza z fletem. Z innych rzeźb znajdujących się na Sali można zobaczyć personifikacje czterech kontynentów.

Po oglądnięciu Sali Książęcej rozpoczęliśmy spacer długimi korytarzami najpierw pałacu opatów, potem budynku klasztornego. W kilku pomieszczeniach pałacu można zobaczyć zachowane stiuki. Są też freski na suficie, niektóre namalował Willmann…















Korytarze…

dangol napisał(a):Zrobione olympusikiem fotki niestety mijają się z oryginalną kolorystyką…

Coś tam widać.
A kolorystyka ?
Wszystko przez balans bieli, zbyt ciemne wnętrze i światło z różnych źródeł, jakieś lampy, żarówy i światło wpadające przez okna.
Robimy zdjęcia we wnętrzach dwoma różnymi aparatami i bardzo to różnie się udaje. Przeważnie pentax radzi sobie dobrze ale zdarza się że właśnie fuji sobie radzi a pentax nie.

Sprawdziłam, czy coś mam z wnętrz z mojej krótkiej wizyty w Lubiążu. Nie mam nic. Tym bardziej się dokładnie przyglądam.

Południowa część kompleksu to barokowy budynek klasztorny (1692-1710) usytuowany w wielkim czworoboku z wewnętrznym wirydarzem o wymiarach 30 x 40 m. Na każdej z trzech klasztornych kondygnacji znajduje się około 30 pomieszczeń o powierzchni 24 m2. Te właśnie pomieszczenia są w stanie tragicznym… W renowacji jest aktualniie jedna z dwóch dużych sal (jej wymiary to 25,3 m * 10,7 m * 11,9 m) biblioteka obejmująca wysokość drugie i trzeciej kondygnacji.



Wystrój malarski z 1737 r. jest dziełem Krystiana Filiap Bentuma (tego od Sali książęcej).
Wyobrażenia malarskie odpowiadają treściom książek przechowywanych w szafach, znajdujących się niegdyś w ich sąsiedztwie. Centrum sklepienia zajmuje symbol mądrości, otaczają go Ojcowie Kościoła oraz sceny: „Kazanie Chrystusa w świątyni”, „Posiedzenie kapituły generalnej zakonu” i „Spotkanie króla Salomona z królową Sabą”. Poniżej balustrady, w medalionach znajdują się portrety uczonych, filozofów i poetów starożytności, a we wnękach okiennych - personifikacje poszczególnych dziedzin wiedzy. Ale to zobaczymy dopiero, jak się zakończy renowacja malowideł, na razie dosstęp do odnawianych fresków jest ograniczony, a oświetlenie mało sprzyjające dla niedomagającego olympusika.





Znów wędrówka korytarzami…





Rzut oka (przez otwór wybity w brudnej szybie okiennej) na klasztorny wirydarz:

Na parterze (dokładnie pod biblioteką) mieści się już odrestaurowany refektarz letni, tam jadali zakonnicy. Nad drzwiami wejściowymi umieszczono: datę, monogram opata Bałcha i wyjątek z reguły zakonnej cystersów, mówiący o zachowaniu milczenia podczas spożywania posiłków "17 L.A.L. 06" ("SUMMUM FLAT SILENTIUM AD MENSAM, cap. 38 Reg").

Jest to okazałe wnętrze (25,3 m * 10,7 m * 7,6 m) nakryte nieckowym sklepieniem ozdobionym malowidłami Feliksa Antoniego Schefflera z 1733 roku.









Duży plafon przedstawia scenę biblijną „Cudowne nakarmienie 5 tysięcy” . W medalionach otaczających plafon zobaczyć można sceny z życia św. Benedykta i św. Bernarda.

Klasztorny kościół Najświętszej Marii Panny to pierwotnie romańska budowla z XII w., oczywiście wielokrotnie przebudowana, m.in. w stylu gotyckim na przełomie XIII i XIV w. oraz barokowo 1672-1681.













Od północnego wschodu do kościoła przylega Kaplica Książęca (1311-1312) ufundowana przez księcia legnicko-brzeskiego Bolesława III Rozrzutnego, który został w niej pochowany w 1352 r. W kościele klasztornym pochowano także ośmiu biskupów , dwoje lub troje dzieci księcia Henryka Brodatego i św. Jadwigi.

Od północy do kościoła przylega kaplica Loretańska (ok. 1710 r.) stanowiąca kopię kaplicy Casa Santa w Loretto. Po sekularyzacji klasztoru, kaplica była używana jako zakrystia kościoła parafialnego.





Wnętrze jest skromne (takie zresztą było zawsze), całe bogactwo wystroju znalazło się na zewnątrz.







We wnękach elewacji znajdują się figury ewangelistów, a pośrodku figura króla Dawida grającego na harfie. Na ścianach są ponadto prostokątne płaskorzeźby ze scenami z życia NMP (Zwiastowanie, Narodzenie, Pokłon Trzech Króli, Wniebowzięcie).

Korpus kościelnej nawy ma długość 61,5 m, wysokość nawy głównej to prawie 20 m. Kościół jest pusty, rozkradziono w zasadzie wszystko… Ze wspaniałego barokowego wystroju świątyni (min. ołtarz główny, 24 ołtarze boczne, stalle anielskie) zachowały się jedynie niewielkie fragmenty. Po jednym z wielu obrazów Willmanna zastała tylko ogromna rama… Kuta krata z 1701 r. to jedna z nielicznych pozostałości wystroju z czasów świetności świątyni…



Sklepienie krzyżowo-żebrowe o bardzo ostrych łukach sprawia jednak wrażenie!

dangol napisał(a):Od północy do kościoła przylega kaplica Loretańska (ok. 1710 r.) stanowiąca kopię kaplicy Casa Santa w Loretto. Po sekularyzacji klasztoru, kaplica była używana jako zakrystia kościoła parafialnego.

Danusiu w Loretto jest sanktuarium Matki Bożej Loretańskiej o czym mogłam się przekonać gdy szukałam Loretto. Włoska Casa Santa jest w Loreto. A że już zdradziłam, że również w Loreto byliśmy wspomniana Casa - Dom Matki Boskiej. Nie zrobiliśmy zdjęcia na wprost bo Dom byłby na metr od dołu zasłonięty dlatego tylko widok z boku.

Jak wierna to jest kopia - no tak mniej więcej.

Raczej mniej niż więcej , jak widać.

Udostępnioną do zwiedzania część piwnic w zasadzie można było sobie odpuścić…



Nie ma tam nic interesującego, może za wyjątkiem olbrzymiej kolumny podtrzymującej salę książęcą. No i ciekawe są tajemnice wykorzystania piwnic podczas II wojny światowej…





O wiele bardziej interesujący okazał się strych klasztorny, którego więźba nie ma ponoć ani jednego gwoździa . No i kołowrót windy niegdyś napędzany siłą stóp pośledniejszych mnichów…

Od zachodu plac klasztorny zamyka dawna mniejsza wozownia i dom rzemieślników klasztornych oraz kościół św. Jakuba. Prawdopodobnie świątynia ta jest najstarszą budowlą w tym kompleksie, jeszcze z czasów benedyktynów. Pierwotnie romański kościół był wiele razy przebudowany, m.in. w 1697 r. Świątynia służyła jako kościół parafialny dla świeckich pracowników klasztornych, a w 1836 r. została przekazana ewangelikom, którym służył do 1945 r.





O kompleksie cystersów to już wszystko…











Podjechaliśmy jeszcze do tej części Lubiąża, w której na niewielkim wzgórzu nad Odrą stoi parafialny kościół św. Walentego.



Pierwszy kościół w tym miejscu wzniesiono prawdopodobnie w XII w. jako parafialną świątynię osady targowej, obecna budowla pochodzi z lat 1734-43.







Powierzchnię sklepienia pokrywają malowidła autorstwa Ignacego Axera (ucznia Bentuma, tego od plafonu w Sali książęcej), wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z XVIII w. Ze względu na trwające właśnie nabożeństwo majowe, nie było możliwości dokładnego oglądnięcia wnętrza kościoła.