Bok Klapo!
Wracając jeszcze do piosenki "Kada Sava krene prema Brodu"...
Myślę, że żeby ją lepiej zrozumieć, potrzebna jest pewna znajpmość historii. Jako, że jest to jedna z ważniejszych piosenek Brodfestu, warto wiedzieć, co to za festiwal. Wspominałam, że kiedyś przetłumaczyłam historię tegoż Festiwalu. Postanowiłam ją tu teraz przytoczyć. Jest dość długa, ale może trochę nam wyjaśni.
FESTIVAL DOMOLJUBNE PJESME HRVATSKE
SLAVONSKI BROD
U životu se ništa ne događa slučajno, pa tako ni festival domoljubne pjesme Brodfest nije slučajno začet u Brodu 1993. godine, tek pola godine nakon paklenih mjeseci snažnog bombardiranja i stradavanja grada i ljudi, dok je još trećina Hrvatske bila okupirana, a bojišnice otvorene na sve strane. Nije slučajno odabrana niti tambura baš kao ni moto prvog Brodfesta
'Nema roda do mog roda, niti Broda do mog Broda, Broda slavonskoga'.
Doista, svaki je deseti stanovnik tadašnje općine Slavonski Brod bio u obrani Hrvatske, od Nove Gradiške preko Vukovara, Baranje, Banije do Maslenice i Like, a tambura zaštitni znak domoljubnog zanosa, ponosa i snage Hrvata devedesetih, podjednako je tješila i bodrila od Dubrovnika do Vukovara. Možda se te 1993. činilo pretencioznim organizirati festival u Slavonskom Brodu koji je, razoren, još brojao dane pod općom opasnošću, samo 30-tak kilometara udaljen od bojišnice, jedino Savom odvojen od neprijatelja
Unatoč tome, pa čak i činjenici da u gradu nije bilo odgovarajućeg prostora u kojem bi sefestivalski program mogao održati. Brodfest je protekao vrlo uspješno, a tako je bilo i idućih godina.
Festival domoljubne tamburaške pjesme u novoutemeljenoj Brodsko-posavskoj županiji počeo je koncertom u Oriovcu, sutradan nastavljen u Novoj Gradiški, da bi završio treće večeri u dvorani slavonskobrodskog Hrvatskog doma. I dogodine su izvođači prve večeri gostovali u Novoj Gradiški, a u športskoj dvorani Gimnazije Matije Mesića i Brodu organizirana je revija najpopularnijih domoljubnih pjesama koje smo slušali od 1990. do 1994. godine te festivalska večer s novim domoljubnim pjesmama.
Športska dvorana Osnovne škole Antuna Mihanovića ugostila je Treći Brodfest, večer izvorne hrvatske pjesme i festivalsku večer na kojoj su izvedene 22 nove skladbe , a u hotelu Park priređena je prvi put Ribarska noć.
Tek od 1996. Brodfest se održava u slavonskobrodskoj kazališno koncertnoj dvorani koja je obnovljena nakon ratnih razaranja i kojoj je pristup (zbog blizine granice) postao donekle siguran.
Prva je večer na kojoj nastupaju mali sastavi i solisti opet u Novoj Gradiški. Druga je festivalska večer posve novih i izvornih hrvatskih pjesama. Glavna je priredba, pod motom Žankove pjesme 'Dok je Hrvat uz Hrvata', održana u prvom dijelu kao revija, a u drugom su predstavljene nove domoljubne pjesme, a završna je bila Ribarska noć. Jednako je zamišljen i jubilarni, Peti Brodfest , čiji je moto bila pjesma 'I kad Sava krene prema Brodu' Miroslava D. Rusa, a Šesti festival hrvatske domoljubne pjesme počet će 22. svibnja u Sikirevcima, u Poslovnom centru Vuković. Glavna će večer, naslovljena 'I kaj i ča i što' biti održana u subotu, 23.svibnja u Kazališno-koncertnoj dvorani Ivane Brlić Mažuranić u Slavonskom Brodu.
Prvi i stalni organizator Festivala do 1999.godine je tadašnje Javno poduzeće Posavska Hrvatska (u čijem je sustavu bio i RTV Slavonski Brod) , današnja kuća Posavska Hrvatska d.o.o., a producent M audio-video produkcija iz Gradišta , koja prerasta u Multi music mediu d.o.o Agenciju glazbenog marketinga koji uz suorganizaciju Hrvatskog radija i Hrvatske televiziju realiziraju sve festivale.
Prve je svoje korake Brodfest načinio pod pokroviteljstvom Brodsko-posavske županije, potom pod pokroviteljstvom Ministarstva obrane republike Hrvatske, a od 1995. godine pokrovitelj je hrvatski predsjednik doktor Franjo Tuđman uz supokroviteljstvo Brodsko posavske županije i grada Slavonskog Broda.
Od 1999. godine festival se registrirao u patentnom zavodu , dobio svoj statut i po njegovim regulama ga vodi Multi music media d.o.o uz producentstvo M audio video produkcije.
Festival je iz godine u godinu rastao, profilirao se, ali ono bitno u njemu nije se promijenilo - da je hrvatski domoljubni, tamburaški. Do sada je Hrvatskoj darovao gotovo tri stotine novih domoljubnih skladbi od kojih je veći dio ušao u uho slušatelja kao da tu oduvijek postoji.
Sjetimo se samo pjesama poput 'Slavonijo, zlatna ružo Hrvatska', 'Kad sve prođe', 'Taj moj dragi kutak svijeta', 'Iločka', 'Čovjek bez adrese', 'Gradu na Dunavu', 'Zdravo Marija', 'Pjesma prijatelju', 'Opet će zvoniti zvona', 'Vukovar je lijepa naša', 'Dok je Hrvat uz Hrvata', 'Kad poletiš mala ptico', 'Za sve rane moje Baranje', 'Sjećam se dido riđana', 'Đuka', 'Da sam imo' šaku dukata', 'Kada Sava krene prema Brodu', 'Kirbaj u Parizu', 'Vukovaru srećo dobar dan', teško ih je sve nabrojati, to više što je upravo prva večer Brodfesta bila i prva prilika za nastup mnogim mladim tamburaškim sastavima i još nedovoljno poznatim solistima od kojih su neki u međuvremenu stasali u prave glazbene zvijezde.
No, nije Brodfest okrenut samo Slavoniji i tamburaštvu. Kroz njegove priredbe prisjetili smo se mnogih starih pjesma iz svih krajeva gdje Hrvata ima - bunjevačkih, posavskih, dalmatinskih, zagorskih, ličkih, međimurskih ... slušali smo i zabavnoglazbene i rock hitove te klapske skladbe, jer Brodfest nije zatvoren nego otvoren prema svima koji Hrvatsku vole pjesmom i riječju. Zato, uz pomoć medija, Festival domoljubne pjesme u Brodu može biti cijela Hrvatska u Brodu i cijeli Brod u svijetu jer ga pozorno prate i Hrvati izvan domovine. Domoljublje jednako živi u nama danas kao i prije osam godina kada je festival nastajao, prije deset godina kada je stvarana samostalna hrvatska država (uz čiji se rođendan veže svaki Brodfest), prije desetak i stotinu godina kada smo samo sanjali da ce Hrvatska biti ostvarena. Skladbe s Festivala domoljubne pjesme u Brodu podsjećaju nas upravo na ono zgusnuto vrijeme, kada su o ljudskom životu odlučivale sekunde, a stvaralo se ono što ćemo čuvati stoljećima, dok Hrvata ima.
Za sve to možemo zahvaliti umjetničkom ravnatelju Brodfesta Šimi Jovanovcu, donedavnom organizacijskom ravnatelju Branku Peniću, ali i mnogim stalnim sudionicima, od tamburaškog orkestra Hrvatske radio televizije, kojim ravna Siniša Leopold, peko brojnih tamburaških sastava i solista koji redovito nastupaju na svakom Brodfestu. Uvijek nam donose nova iznenađenja i nova zrnca našeg domoljubnog zanosa i hrvatskog identiteta, povezujući nas pjesmom u jedno, u Hrvatsku ovijenu crveno.bijelo.plavom trobojnicom, žitnim poljima, zelenim planinama i plavim morem, protkanu onim slatkim kaj i ča i što, a uvijek jednako povezanu svim životima koji su za nju položeni. zato Festival domoljubne hrvatske pjesme Brodfest postoji i traje. !
FESTIWAL CHORWACKIEJ PIOSENKI PATRIOTYCZNEJ
SLAVONSKI BROD
W życiu nic nie zdarza się przypadkowo, i tak festiwal patriotycznej pieśni nieprzypadkowo rozpoczął się w Slawońskim Brodzie w 1993 roku, zaledwie pół roku po piekielnych miesiącach silnego bombardowania i niszczenia miasta i ludzi, podczas gdy jeszcze trzecia część Chorwacji była okupowana, a front otwarty na wszystkie strony. Nieprzypadkowo akurat tambura została wybrana jak i motyw pierwszego Brodfesta.
'Nie ma rodu lepszego od mojego rodu, ani Brodu lepszego od mojego Brodu, Brodu Slawońskiego.'
Rzeczywiście, każdy co dziesiąty mieszkaniec ówczesnej gminy Slavonski Brod brał udział w obronie Chorwacji, od Nove Gradiške przez Vukovar, Baranje, Banije do Maslenice i Like, a tambura była znakiem patriotycznego uniesienia, dumy i siły Chorwatów lat dziewięćdziesiątych, jednakowo pocieszała i walczyła od Dubrownika do Vukovara. Może to było czymś bez precedensu organizować w 1993 roku festiwal w Slavońskim Brodzie, który był zniszczony, jeszcze narażony na niebezpieczeństwo, tylko 30 km oddalony od frontu, tylko Sawą oddzielony od nieprzyjaciela.
Mimo tego, że w mieście nie było nawet odpowiedniego miejsca, w którym festiwalowy program mógł się odbyć, Brodfest przebiegł bardzo pomyślnie i tak też było w następnych latach.
Festiwal odbywał się w salach gimnastycznych różnych szkół. Dopiero od 1996 roku odbywa się w teatralnej sali koncertowej, odnowionej po wojennych zniszczeniach.
Pierwsze swoje kroki Brodfest stawiał pod patronatem Brodsko-posawskiego województwa, potem pod patronatem Ministerstwa obrony Republiki Chorwacji, a od 1995 roku patronat objął chorwacki prezydent doktor Franjo Tuđman, a współpatronat Brodsko-posawskie województwo i miasto Slavonski Brod.
(...)
Festiwal z roku na rok rozrastał się, stawał się bardziej profesjonalny, lecz nic się w nim istotnie nie zmieniło - jest chorwacki patriotyczny, tamburacki. Do teraz darował Chorwacji trzysta nowych patriotycznych kompozycji, z których większość wpadła w ucho słuchacza, jakby istniała od zawsze.
Wspomnijmy jedynie piosenki takie jak 'Slavonijo, zlatna ružo Hrvatska', 'Kad sve prođe', 'Taj moj dragi kutak svijeta', 'Iločka', 'Čovjek bez adrese', 'Gradu na Dunavu', 'Zdravo Marija', 'Pjesma prijatelju', 'Opet će zvoniti zvona', 'Vukovar je lijepa naša', 'Dok je Hrvat uz Hrvata', 'Kad poletiš mala ptico', 'Za sve rane moje Baranje', 'Sjećam se dido riđana', 'Đuka', 'Da sam imo' šaku dukata', 'Kada Sava krene prema Brodu', 'Kirbaj u Parizu', 'Vukovaru srećo dobar dan', ciężko je wszystkie zliczyć, więcej , to właśnie pierwszy wieczór Brodfesta był pierwszą okazją do występu dla wielu młodych tamburackich zespołów, z których niektóre w międzyczasie stały się prawdziwymi muzycznymi gwiazdami.
Nie jest tak, że Brodfest obracał się tylko wokół Slavoniji i tamburactwa. Przez jego imprezy przypomnieliśmy sobie wiele starych pieśni z wszystkich regionów, gdzie są Chorwaci - bunjevačkih, posavskih, dalmatinskih, zagorskih, ličkih, međimurskih... słuchaliśmy i rozrywkowych i rokowych przebojów i klapskich kompozycji, bo Brodfest nie jest zamknięty, ale otwarty dla wszystkich, którzy kochają Chorwację pieśnią i słowem. Dlatego, przy pomocy mediów, w czasie Festiwalu patriotycznej pieśni w Brodzie, cała Chorwacja może być w Brodzie, a cały Brod w świecie, bo mu uważnie towarzyszą Chorwaci poza granicami ojczyzny. Patriotyzm jednakowo żyje w nas teraz jak i przed ośmioma laty, kiedy festiwal zaistniał, przed dziesięcioma laty, kiedy powstawało niezależne chorwackie państwo (z którego narodzinami wiąże się każdy Brodfest), przed dziesiątkami i setkami lat, kiedy tylko śniliśmy, aby urzeczywistniła się Chorwacja. Kompozycje z Festiwalu patriotycznej pieśni w Brodzie przypominają nam właśnie ten czas, kiedy o ludzkim życiu decydowały sekundy, a sprawił, że będziemy tego strzegli dopóki są Chorwaci.
Za wszystko możemy podziękować (...)
(Brodfest) ... zawsze nam przynosi nowe niespodzianki i nowe ziarna naszego patriotycznego uniesienia (zachwytu) i chorwackiej tożsamości, wiąże nas pieśnią w jedno, w Chorwację owiniętą czerwono-biało-niebieską trójkolorową, żytnimi polami, zielonymi górami i niebieskim morzem, przetykaną owym słodkim kaj i ča i što* , a zawsze jednakowo związaną wszystkimi żywotami, które są za nią złożone. Dlatego Festiwal patriotycznej chorwackiej pieśni Brodfest istnieje i trwa!
* kaj i ča i što* - dialekty chorwackie - kajkawski, czakawski i sztokawski
tłum. z chorw.
Jola Michno
Niektórych fragmentów nie tłumaczyłam, ale uznałam je za nieistotne. W związku z tym dodam tylko, z tego nieprzetłumaczonego fragmentu, że "Kada Sava krene prema Brodu" było mottem V - jubileuszowego Brodfestu, a więc nie może być to tylko lekka, łatwa i przyjemna piosenka. Musi nieść ze sobą bogatą treść, dla Chorwatów bardzo jasną i zrozumiałą.
Nooo, prawie jakbym zdawała pisemny egzamin w Akademii.
Tłumaczyłam to z rok temu, w przypływie nagłego olśnienia, nocą, oczywiście, i może można się czegoś tam czepnąć. Ale sens chyba oddałam.
Bok Klapo!!!
Jola
.png "Cromaniak")
>
.png "Podróżnik")
